Każdy akord posiada postać zasadniczą i odpowiednie przewroty.
To czy akord jest w postaci zasadniczej, czy w jakimś przewrocie, mówi nam pozycja akordu.
Postać zasadnicza akordu.
Mamy z nią do czynienia wówczas, gdy najniższym dźwiękiem akordu, czyli jego podstawą jest pryma, czyli dźwięk od którego nazwę bierze akord.
Oto przykłady akordów w postaci zasadniczej:
Proszę zauważyć, że w każdym z tych akordów występuje najniższy dźwięk, taki, jaka jest nazwa akordu. Akord C-dur posiada najniższy dźwięk C, akord a-moll posiada najniższy dźwięk A, akord H7 posiada najniższy dźwięk H, itd. Jest to właśnie istotna cecha postaci zasadniczej akordu.
O akordzie mówimy, że jest w przewrocie, gdy najniższym dźwiękiem akordu jest inny dźwięk niż pryma akordu.
Pierwszy przewrót akordu.
Mamy z nim do czynienia wówczas, gdy najniższym dźwiękiem akordu jest jego tercja, czyli dźwięk składowy odległy od prymy o trzy lub cztery półtony.
Oto przykłady akordów w pierwszym przewrocie:
Proszę zwrócić uwagę, że najniższymi dźwiękami występujących akordów są drugie od dołu dźwięki składowe akordów w postaci zasadniczej. W przypadku akordu C-dur jest to dźwięk E, w przypadku akordu a-moll jest to dźwięk C, w przypadku akordu H7 jest to dźwięk Dis, itd.
Drugi przewrót akordu.
Ta pozycja akordu występuje wówczas, gdy najniższym dźwiękiem akordu jest jego kwinta, czyli dźwięk składowy odległy od prymy o siedem półtonów.
Oto przykłady akordów w drugim przewrocie:
Proszę zauważyć, że w każdym akordzie, w drugim przewrocie, najniższym dźwiękiem jest drugi od dołu dźwięk akordu w postaci zasadniczej. W przypadku akordu C-dur jest to dźwięk G, w przypadku akordu a-moll jest to dźwięk E, w przypadku akordu H7 jest to dźwięk Fis, itd.
Kolejne przewroty akordów: trzeci, czwarty i następne, dotyczą tylko akordów zbudowanych z odpowiednio dużej ilości dźwięków. Aby to usystematyzować możemy napisać, że:
- trójdźwięk posiada postać zasadniczą i dwa przewroty,
- czterodźwięk posiada postać zasadniczą i trzy przewroty,
- pięciodźwięk posiada postać zasadniczą i cztery przewroty,
- i tak dalej.
Tak więc akord zbudowany z X dźwięków posiada (X-1) przewrotów i oczywiście postać zasadniczą, czyli w sumie posiada X różnych pozycji akordu.
Jak w praktyce zmieniać między sobą pozycje akordów, bez liczenia półtonów interwałów składowych tych akordów. Aby to sprawnie realizować, należy doskonale znać postać zasadniczą danego akordu i przenosić w myślach, o oktawę w górę, najniższe dźwięki składowe danego akordu:
- pierwszy przewrót akordu uzyskujemy poprzez przeniesienie najniższego dźwięku akordu w pozycji zasadniczej, o oktawę w górę.
- drugi przewrót akordu uzyskujemy poprzez przeniesienie najniższego dźwięku akordu w pierwszym przewrocie, o oktawę w górę.
- trzeci przewrót akordu uzyskujemy poprzez przeniesienie najniższego dźwięku akordu w drugim przewrocie, o oktawę w górę .
- czwarty i kolejne przewroty uzyskujemy w analogiczny sposób, przenosząc najniższy dźwięk akordu w odpowiednim przewrocie, o interwał oktawy czystej w górę.
Oto grafika obrazująca sposób tworzenia kolejnych przewrotów akordu na bazie trójdźwięku:
Tak więc określenie przewrót nie oznacza, że coś się przewróciło, tylko wręcz odwrotnie uległo zbudowaniu, przetworzeniu i modyfikacji. Przewroty akordów służą do wygodniejszego, a również zróżnicowanego, czyli ciekawszego dla słuchacza, sposobu przemieszczania się między akordami. Zasady łączenia akordów, ich następstwa w odpowiednich przewrotach, uczy dziedzina teorii muzyki, która nazywa się Harmonią.
Zapraszam do zgłębiania zagadnień teoretycznych, które mają praktyczne zastosowanie w trakcie nauki gry na keyboardzie – sterowanie automatycznym akompaniamentem, a również w realizowaniu akompaniamentów w trakcie nauki gry na pianinie.