Wartości rytmiczne nut określają czas trwania dźwięku, który symbolizuje dana nuta.
Najdłuższą wartością rytmiczną jest cała nuta, którą przedstawia się w postaci owalnej główki, nie wypełnionej w środku, bez laseczki.
Kolejną wartością rytmiczną jest półnuta, która wygląda, jak cała nuta z dodaną boczną laseczką.
Następną wartością rytmiczną jest ćwierćnuta, która wygląda, jak półnuta z zamazaną w środku główką nuty.
Pozostałymi wartościami rytmicznymi nut są ósemki i szesnastki. Ósemki są grupowane poprzez łączenie ich pojedynczą belką, a szesnastki grupuje się poprzez łączenie ich podwójną belką.
Poniższy rysunek przedstawia dwójkowy podział wartości rytmicznych, w którym każda kolejna wartość rytmiczna jest o połowę krótsza od poprzedniej.
I tak: cała nuta dzieli się na dwie półnuty, każda półnuta – na dwie ćwierćnuty, ćwierćnuta – na dwie ósemki, a ósemka – na dwie szesnastki.
Tak więc, cała nuta składa się z dwóch półnut, czterech ćwierćnut, ośmiu ósemek lub szesnastu szesnastek.
Na poniższym filmie przedstawiam, jak w praktyce wykonywać na instrumencie wartości rytmiczne poznanych nut.
Innym rodzajem podziału jest podział trójkowy, polegający na dzieleniu większej wartości czasowej na trzy mniejsze. Do zapisu wartości trójdzielnych używamy tych samych nut z dodatkowymi napisami w postaci cyfry 3, umieszczonej nad grupami nut, oznaczającej rodzaj podziału.
Oto przykłady podziału trójkowego – triola, oraz na pięć równych wartości – kwintola i na siedem równych wartości – septola.
Następstwo wartości rytmicznych, ich organizacja i podział, składają się na rytm utworu, który nadaje mu odpowiedni styl i charakter muzyczny.
Pauza, jest to znak graficzny oznaczający czas trwania przerwy miedzy dźwiękami w utworze muzycznym. Wszystkim wartościom nut odpowiadają analogiczne wartości pauz nutowych.
Na poniższym rysunku przedstawione są, na dolnej pięciolinii, w kolejności: pauza całonutowa, pauza półnutowa, pauza ćwierćnutowa, pauza ósemkowa, pauza szesnastkowa i pauza trzydziestodwójkowa.
Ważnym elementem notacji muzycznej, umożliwiającym zapisanie bardziej złożonych rytmów jest kropka przy nucie, z jej prawej strony, oznaczająca przedłużenie wartości nuty, której dotyczy, o połowę.
Na poniższym rysunku rozpisane zostały wartości rytmiczne półnuty z kropką i ćwierćnuty z kropką.
Półnuta z kropką składa się z półnuty i połowy półnuty, czyli ćwierćnuty.
Ćwierćnuta z kropką składa się z ćwierćnuty i połowy ćwierćnuty, czyli ósemki.
Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku wszystkich innych wartości rytmicznych nut, a także pauz.
Nauka gry na pianinie wiąże się oczywiście z rozpoznawaniem znaczenia nut, ich długości brzmienia, a również kształceniem i rozwijaniem poczucia rytmu muzycznego.
Również w trakcie nauki gry na keyboardzie niezwykle istotne jest odpowiednie kształtowanie umiejętności właściwego interpretowania różnych figur rytmicznych.